Afetlerde Beslenmede Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Hayatımızı sürdürmek, ayakta kalmak için beslenmenin her dönemde, herkes için son derece önemli olduğunu hepimiz biliyoruz. Yakın zamanda yaşadığımız deprem gibi olağanüstü durumlarda, afetlerde bu daha da önemli hale geliyor. Son verilere göre 45 bini geçen deprem ölü sayısı hemen hemen hepimize deprem ve afetlerle ilgili önlemlerin ne kadar önemli olduğunu öğretti. Binaların sağlam ve uygun yerlere yapılmasının, bu konuda gerekli önlemlerin alınmasının yanında afetlerde ve sonrasında beslenmeden hijyene kadar dikkat edilmesi gereken noktalar da konuşulmaya başladı. Böyle dönemlerde doğru alanlarda kuralına uygun inşa edilmiş binalar hayat kurtarırken, doğru ve sağlıklı beslenme de ayakta kalmamızı, kendimizi daha çok toparlamamızı sağlıyor. Dengeli ve sağlıklı beslenme büyümemiz, beden ve ruh sağlımızı korumamız açısından her zaman önemli ama afetlerde beslenme hayatta kalmamız için daha da önemli. Bu yüzden afetlerde gıdaya erişim yanında yanlış beslenme nedeniyle yaşanacak sağlık sorunlarını önlemek için depremle iç içe yaşayan Japonyada olduğu gibi afet bölgesinde uzman diyetisyen bulunması da gereklidir.

Afet Sonrası Beslenmede Nelere Dikkat Edilmeli?

Uzmanlar, afet sonrasında şok yaşayan hem bedensel hem psikolojik olarak kötü durumda olan kişinin kendini psikolojik olarak rahat ve güvende hissetmesi için ilk anda sıcak çay ve çorba dağıtımının önemli olduğunu belirtiyorlar. Göçük altında uzun süre kalan ve beslenemeyen kişilerin yanlış beslenmeye bağlı hayati tehlike yaşamaması için beslenme sürecinin de mutlaka sağlık elemanlarının eşliğinde yürütülmesi gerekiyor.

Beslenme depremden etkilenen herkes için önemli ama bebek, çocuk, hamile ve emzikli kadınların, kronik hastalığı olanların beslenmesi daha da önem taşıyor. Bu nedenle çocuk, hamile ve emzikli kadınların normal beslenmeleri yanında besin ilavesi, vitamin takviyesi de yapılmalı. Anne sütü afet gibi acil durumlarda da bebekler için en güvenli, kolay ulaşılır, temiz, sağlıklı bir beslenme şekli. Afet sırasında oluşacak hastalıklara karşı da bebeği koruyan bir kalkan. Bu nedenle afet gibi olağanüstü koşullarda da annelerin emzirmeye devam etmesi sağlanmalıdır. Ancak annenin şoka bağlı sütünün kesilmesi durumunda bebek için, mama, süt, yoğurt, bisküvi, muhallebi, tahıl ve sebze çorbaları, taze meyve suları, püreleri gibi gıdalar tercih edilmelidir. Depremin en sıkıntı veren yanlarından biri de koşullardan dolayı gıda maddelerinin yıkanmasının güçlüğü yani hijyen koşulları. Bu yüzden koşullar düzelinceye kadar ilk anlarda ekmek, peynir, zeytin, yoğurt gibi gıdalar daha güvenli olacaktır. Yine bisküvi, pirinç, makarna, kuru baklagil gibi uzun süre dayanan, bozulma riski az gıdalar da tercih edilmelidir. Son kullanma tarihi geçmiş, bozulmuş, kapağı bombeli, etiketsiz konserveler, açıkta kalmış, küflü, kokusu değişmiş, yiyecekleri tüketmek son derece tehlikeli. Yine hemen bitmeyen süt gibi ürünleri kısa sürede tüketmek gerekiyor. Bozuk, küflü, tadı farklılaşmış ürünlerden de uzak durulmalı.

Afet gibi olağanüstü durumlarda olmazsa olmazlardan biri de sağlıklı içme suyuna erişimin en kısa sürede sağlanmasıdır. Vücudun su kaybetmesi beraberinde pek çok soruna yol açacaktır çünkü. Ancak suların temiz, sağlıklı olması son derece önemli çünkü aksi durumda bulaşıcı hastalık, salgın tehlikesi ortaya çıkabilmektedir. Sağlıklı su ve hijyen koşullarının sağlandığı uygun bir mutfak ortamı yoksa yıkanması sorun olacağından mümkün olduğu kadar taze meyve ve sebze tüketmekten de kaçınmak gerekiyor.

Afetlerde Beslenme Rehberi

Prof. Dr. Murat Baş ve Dr. Diyetisyen Seda Sertdemir tarafından hazırlanan Acil Durumlarda Beslenme Rehberi bu konuda yapılan araştırmalardan yola çıkarak önerilerde bulunuyor. Afet beslenme kılavuzu olarak rehber, acil durumlarda yapılan beslenme ve gıda güvencesi müdahaleleri için insanı yardım çalışanlarına kaynak olması amacıyla kaleme alınmış.

Beslenme rehberinde, afet gibi acil durumlarda gıda üretimi ve tüketiminin kesintiye uğramasının, besin kıtlığının, uzun süren gıda güvensizliğinin, beslenme yetersizliğinin, dezavantajlı bireyler başta olmak üzere afetzedelerde enerji ve besin yetersizliğinin sağlık sorunları hatta ölümlere yol açtığı belirtiliyor. Bunun için bazı önlemler alınması gerektiği vurgulanıyor. Bu önlemlerin başında ise ihtiyaçları doğru tespit ederek, soruna zamanında, erken, koordineli ve planlı bir şekilde müdahale etmek. Bu ise elbette depremle mücadele için önceden alınmış tedbirlerle mümkün. Bu tedbirler aynı zamanda beslenme eksikliğinin, aneminin, büyüme geriliğinin ve hastalıkların gelişimini de önlemeye yardımcı oluyor.

Bir hatırlatma: Afet durumları gibi koşullarda depremzede yiyecek konusunda erişim ve beslenme anlamında zorluklar yaşamaktadır. Bu yüzden deprem çantası hazırlarken gerekli malzemelerin yanına, su ve enerji verici, proteini yüksek türde kuru meyve, ceviz, fındık, bisküvi, kraker, badem, çeşitli konserve barbunya, bezelye gibi uygun gıda ürünleri koymayı unutmayalım. Arada tarihlerini kontrol ederek de değiştirelim, yenileyelim. Özellikle çölyak, besin alerjisi, fenilketonüri gibi hastalıkları olanların kendilerine uygun besinleri deprem çantasına mutlaka eklemeleri gerekiyor. Sağlıkla kalın.